Մարտունի (արմ. Մարտունի[1]) քաղաք է Հայաստանում, Գեղարքունիքի մարզում։ Քաղաքի բնակչությունը կազմում է ավելի քան 12000 մարդ (2015 թվականի տվյալներով)։ Մարտունին սննդի արդյունաբերության խոշոր կենտրոն է Հայաստանում։ Շրջակա գյուղերում ու թաղամասերում ապրում է ավելի քան 90 հազար մարդ։

Պատմություն

Ժամանակակից Մարտունի քաղաքի տարածքում նախկինում գտնվել է Մեծ (Ներքին) Կզնուտ բնակավայրը [2]։ 1830 – 1926 թվականներին գյուղը կոչվել է Ներքին (Ստորին) Կարանլուգ [3], 1926 թվականին վերանվանվել է Մարտունի՝ կուսակցության առաջնորդ Ա.Ֆ.Մյասնիկովի (Մյասնիկյան) կեղծանունով։ 1930 թվականին ՀԽՍՀ-ում կազմավորվել է Մարտունու շրջանը, որի վարչական կենտրոնը եղել է Մարտունի գյուղը։

1963 – 1995 թվականներին՝ քաղաքատիպ ավան։

1995 թվականից քաղաքը մտնում է Գեղարքունիքի մարզի կազմի մեջ։

Աշխարհագրություն և կլիմա

Մարտունին գտնվում է ալպիական Սևանա լճի հարավ-արևմտյան ափին, Երևանից 130 կմ հեռավորության վրա։ Բարձրությունը ծովի մակարդակից 1950 մետր։ Քաղաքի հյուսիսում Սևանա լճի շրջակայքում կա անտառաշերտ, որտեղ աճում են սոսի, ուռենու, եղևնի։ Հարավում Վարդենիսի լեռնաշղթան է։ Ամառվա երեք ամիսները արևոտ են, գարունը և ձմեռը՝ մեղմ։ Քաղաքը հողերի ոռոգման համար օգտագործում է ոռոգման խրամուղիների համակարգ։ Կարտոֆիլը, լոլիկը, սմբուկը և շատ այլ բանջարաբոստանային կուլտուրաներ լավ են աճում բերրի հողերի վրա։ Քաղաքում հաջողությամբ աճեցնում են նաեւ ընկույզ, կեռաս, կեռաս։ Հայաստանի համար ավանդական ծիրան, նուռ, խաղող, զով կլիմայի պատճառով քաղաքում գործնականում չեն աճեցնում։

Բնակչություն

Բնակչությունը XIX – XX դդ
Տարի 1831 1897 1926 1939 1959 1981 թ.
Բնակչություն, մարդ[2] 389 1534 2499 3783 5520 10400

Սպորտաձեւեր

1990 թվականին Մարտունիում հիմնադրվել է «Ալաշկերտ» ֆուտբոլային ակումբը։

Պատկերասրահ

Хачкар в память о жертвах геноцида армян

Центральная площадь

1.Մարտունի (Գեղարքունիք)

2.Պատմություն

3.Աշխարհագրություն և կլիմա

4.Բնակչություն

5.Սպորտաձեւեր

6.Պատկերասրահ

Ли́га чемпио́нов УЕФА (англ. UEFA Champions League) — ежегодный международный турнир по футболу, организованный Союзом европейских футбольных ассоциаций (УЕФА) среди клубов высших дивизионов в Европе.

Самый престижный европейский клубный футбольный турнир. Со своего первого розыгрыша в сезоне 1955/56 и по сезон 1991/92 назывался Кубком европейских чемпионов (англ. European Champion Clubs’ Cup). В сезоне 1991/92 был изменён формат турнира^[1] и после стадии 1/8 финала игрались групповые турниры. Тогда же появились гимн и эмблема. С сезона 1992/93 турнир получил своё нынешнее название.

Победителем турнира становились 22 клуба, 12 из них выигрывали турнир более одного раза. Испанские клубы одерживали в турнире 18 побед. Рекордсменом по числу выигранных титулов является «Реал Мадрид», побеждавший в турнире 13 раз. С момента смены названия и формата турнира в 1992 году только «Реал Мадрид» смог выиграть Лигу чемпионов на протяжении трёх сезонов подряд (2015/2016, 2016/2017, 2017/2018). «Реал Мадрид» является клубом, который наибольшее количество раз выиграл Лигу чемпионов после смены формата — 7 раз.

Презентация19

Բուլղարիայի գինիները

Բուլղարիան ժամանակին համարվում էր Արևելյան Եվրոպայի գինեգործական ամենահուսալի երկիրը։ 1975 թվականին այն հայտնի էր իր էժան գինով, որը կոչվում էր Կաբերնե Սովինիոն։ Այդ ժամանակից ի վեր Բուլղարիան կորցրել է էժան, բայց լավ գինիների մշտական ​​արտադրողի կարգավիճակը, և նրա հեղինակությունը լուրջ վնաս է կրել։

Այնուամենայնիվ, սեփականաշնորհման ընթացքում խաղողի նոր, հսկայական այգիներ են առաջացել, գինիներն այլևս չեն խառնում, այլ ստեղծելում են մեկ վստահելի արտադրանք: Գինիներից լավագույններն ավելի բազմազան են դարձել։

Բուլղարացիները խաղող են աճեցնում արդեն երեք հազարամյակ, սակայն գինեգործության գաղտնիքները գրեթե կորցրել են մուսուլման թուրքերի կառավարման տարիներին՝ 1396-1878 թթ.։ Միայն 1918 թվականին գինեգործությունը սկսեց վերածնվել, իսկ 70-ական թթ. բուլղարացիներն առաջին անգամ փորձեցին արտահանել իրենց գինիները։ 70-ականների կեսերին խաղողի ամենաժամանակակից տեսակը Կաբերնե Սովինիոնն էր: Միևնույն ժամանակ, արևմտյան երկրների մեծ մասում սկսվեց տնտեսական անկում, ինչը գինի գնահատող բազում մարդկանց դրդեց փնտրել ավելի էժան այլընտրանքներ, օրինակ՝ Բորդոյի գինիները:

Որոշ գինեգործներ հավատարիմ են մնում ֆրանսիական կաղնու առանձին տեսակներին, բայց մեծամասնությունը կասկածորեն է մոտենում տակառներին, երբ լսում է, որ դրանք պատրաստված են ինչ-որ մի անտառի կաղնուց: Տրոնզում, օրինակ, գտնվում է երկրի ամենահայտնի կաղնու անտառներից մեկը, բայց այն կազմում է Ֆրանսիայի բոլոր կաղնու անտառների ընդամենը 2%-ը, հետևաբար, եթե բոլոր տակառները այնտեղից մատակարարվեին, այդ անտառը վաղուց կդադարեր գոյություն ունենալ։

Ըստ երևույթին, Բորդոյի բնակիչները, որոնք ամենաբծախնդիրն են երիտասարդ ֆրանսիական կաղնու փայտ գնելիս, դա հասկացել են մի քանի դար առաջ, քանի որ նրանք ավանդաբար տակառներ են գնել «խառը ձողերից» (այսինքն, տարբեր անտառներից): Գինեգործներից շատերը տակառներ են գնում նույն տակառագործից, քանի որ նախընտրում են հենց նրա արտադրանքը։ Դրա պատճառը ոչ այնքան կազմի մեջ է, որքան փայտի մշակման և տակառների կալցինացման մեջ։ Տակառների մեծ մասի համար փայտն ընտրվում է ըստ նմանության, դրա բաղադրությունը տարեցտարի փոխվում է, քանի որ կաղնին հանվում է աճուրդի, իսկ տակառագործները գերադասում են որակը բարձր անունից:

Կաղնու անտառի պատկանելությունն ավելի կարևոր է, քան դրա գտնվելու վայրը. հայտնի սեփականատերերը, օրինակ Ազգային անտառային հանձնաժողովը, որը փայտանյութի միակ մատակարարն է «խոշոր փայտանյութ» կատեգորիայում, կարող է երաշխիքներ տալ, որոնք հնարավոր չէ ակնկալել մասնավոր սեփականատերերից, նույնիսկ եթե վաճառում են որակյալ փայտանյութ: Արդյունքում, որոշ ընկերություններ, ինչպիսին է Seguin Moreau-ն, հավատարիմ են մնում «խոշոր փայտանյութ» կատեգորիայի բացառապես կաղնի գնելու քաղաքականությանը:

Հ’առավօտը, լիսը վօր բ՛ացվէց, մէրս տավարը դուս հանէց, մի գ՛րվանքա բ՛ուրթ տվուց քվօրս, մի կտօր չօր հաց, գ՛նացինք։ Գնացինք, քվօրս շանց տվի քարափը, գ՛նաց, կաննէց գ՛լխին, թէշին մանէց. էլի քարափը ծակվէց, թէշին ընկավ մէչը, կռացավ տէհավ, մի պառավ կնիկ նստած ա, բ՛արկացած ասէց. «Նա՛նի, թէշին տո՛ւր»։ Պառավն ասէց. «Վօրթի՛, հ’արի, վէ կալ, տար, յէս մէնձ կնիկ էմ, կարալ չէմ տէղիցս կաննիլ»։ Ախչիկը բ՛արկացած ասէց. «Նանի, դ՛ուռը վօ՞րդի ա»։ Ասէց. «Ձ՛օրի միչօվն հ’արի»։ Ախչիկը ձ՛օրի միչօվը վէր էկավ, տէհավ մի գաղի դ՛ուռ բ՛աց ա, նէքսէվ մտավ, կռացավ, վօր թէշին վէ ունի, տէհավ, դուռը կա վօչ, ասէց. «Նանի՛, գուռը կօրցրի, հ’ո՞ւր ա»։ Նանն ասէց․ «Վօրթի, հըլա արի, բ՛ան պըտիմ ասիլ։ Գնաց պառավի կուշտը։ «Մի,— ասէց,— ավիլը վէ կալ, մէր տունը սրփա»։ Ախչիկը սրփէց պրծավ, պառավն ասէց, «Վօրթի՛, մէ՞ր տունն ա թամուզ, թէ՞ ձ՛է՞ր»։ Ախչիկը բ՛արկացած ասէց․ «Մէր տունը թամուզ ա, ձ՛էր տունը՝ մուռտառ»։

1,Տրված բառերն դարձնել հրամայական

խոսել-խոսալ

ուտել-կեր

մոտենալ-մոտեցրու

բարձարացնել-բարձրացրու

վախենալ-վածեցիր

լինել-եղիր

բերել-բեր

ելնել-ելիր

թողնել-թող

վեր կենալ-վեր կաց

2․Ներգործական կառույցի նախադասությունները դարձնել կրավորական։

Բարբարոսի թուրը և նիզակը խոցել են հայոց ձեռագրերը։ – Հայոց ձեռագրերը խոցվել են բարբարոսի թրից ու նիզակից։

Զեփյուռը քնքշորեն օրորում է խիտ սաղարթները։ – Հին սաղարթները քնքշորեն օրորվում էին զեփյուռից։

Սպասավորները դուրս էին բերում սպարապետին անհրաժեշտ բոլոր իրերը։ – Սպարապետին անհրաժեշտ բոլոր իրերը դուրս էին բերվում սպասավորների կողմից։

Նույնիսկ ամիրապետի զորքերը չեն կարող Գառնին գրավել։- Գառնին չի կարող գրավվել նույնիսկ ամիրապետի զորքերի կողմից։

3․Հետևյալ բառերը բառակապակցությունների մեջ օգտագործել փոխաբերական իմաստներով։

կըլի չիլի – լինում է չիլինում
նազըրի վազրի – նազիր – վեզիր
առնում – գնել
նեքսև – ներս
փեշակ – արհեստ
համենքդ – բոլորդ
հաշկետ – աշակերտ
հուրիշ- ուրիշ
հիրան-հիրան – իրան իրան
վրին – վրա
թամաշա – նայել
գյազմա – պատշգամբ
համեն – ամեն
մնըմ – մնում
նանի – տատիկ

1․Առանձնացրե’ք հոմանիշային 6 զույգ

այգաբաց- արշալույս,

անդրավարտիք- տաբատ

ամանոր-նավասարդ,

փափագ-բաղձանք ,

արգասիք- արդյունք,

արփի- արեգակ,

2․Առանձնացրե’ք հականիշային 6 զույգ.

տերևազուրկ-սաղարթախիտ,

սինլքոր- վեհանձն

երանգավառ-դժգույն,

համր-խոսուն,

խորդուբորդ-ողորկ,

տամուկ-չոր,

3․Փակագծում տրված բառերը տեղադրեցե’ք բաց թողնված տեղերում`ենթարկելով անհրաժեշտ փոփոխությունների:

Ամռանը նա սիրում էր նստել պատշգամբի առաջ փռված պարտեզում, որտեղով անցնում էր մեծ առուն .այն գալիս էր ընդարձակ հովիտը շրջապատող սարերից և գնում դեպի դաշտերը:

(սար, փռել, ամառ, որտեղ)

Որքան մոտենում էինք, այնքան ավելի նշմարելի էր դառնում գյուղի տներն ու այգիները, երդիկներից ելնող ծխի սյուները:

(երդիկ, դառնալ, ծուխ, տուն)

Լիլիթի վեր սլացող հոգին չէր երկնչում ոչ մի խոչնդոտ- , ձգտում էր դեպի երկնասլաց սյան նմանվող ժայռերը, տենչում լեռների երկնամերձ բարձունքը :

(սյուն, խոչընդոտ, սլանալ, բարձունք

Continue reading →

Սյունակներից ընտրել մեկական արմատ և կազմել մեկական բառ

ձայն -զուրկ =ձայնազուրկ
սեր-սնել=սիրասու   տանել
մրրիկ  -ծեծ=մրկածեծ
հաշիվ -տանել=հաշվետար
խունկ -ծաղիկ=խնկածաղիկ

Փափուկ-սնել=փափկասուն
տոհմ-ծառ =տոհմածառ
տեղ-անուն=տեղանուն
արծիվ-քիթ=արծվաքիթ
լայն-հուն=լայնասուն